 |
Balans |
Herkomst Frankrijk (Parijs) van een niet geïdentificeerde maker circa 1805
 |
Weegschaalfoedraal |
Afmetingen foedraal : 17,1 cm lang, 5,3 cm breed en 1,9 cm hoog uit fruitboomhout.
 |
muntgewichtjes |
Weegschaal van het hefboomtype uit staal met vlakke uiteinden en twee ronde messingen schaaltjes met groene koordjes. 5 Pijl- sluit- of huisjesgewicht ook nog ook «deneral»genoemd en 6 blad-of aasgewichtjes in een schuifje.
 |
Binnenkant dekseltje met legende |
Aan de legende aan de binnenkant van het dekseltje kan men afleiden dat het om een omrekenweegschaaltje gaat van het begin 19de eeuw voor gouden en zilveren munten.("Table de monnaies d’or et d’argent qui ont cours dans les différens Etats de l’Europe, avec la designation de leur poids ")
Op de legende staan onder meer het "Ecu de 6 liv de France" en het "Pièce de 5 fr. De France" Het zilver 6-Livres stuk werd geslagen tussen 1793-1794, jaar II, en het 5-Francs stuk werd in het jaar IV, 1795 geïntroduceerd. Op de legende staat ook het vorstelijk "Louis" stuk welk suggereert dat de set niet van voor het Franse Directoire exécutif 1795-1799 zal zijn.
Deze weegschaaltjes werden gebruikt door kooplui en handelaren om het gewicht te kontroleren van de vele munttypes (vooral die van goud) die in circulatie waren in Frankrijk voor de revolutie. Het formaat van het foedraal liet toe deze gemakkelijk in een jaszak op te bergen om ze mee te kunnen nemen naar een markt of veiling.
In de 18de eeuw bestond papiergeld nauwelijks en werden munten op hun goud- en zilvergehalte getakseerd er stonden immers geen waarden op de munten zelf.
Het gewicht van een muntstuk hing af van het aantal stukken gemaakt uit een goud of zilverstaaf die men « marc » noemde en 244,7529 gram woog.
De eenheidsgewichten waren deze :
1 livre = 489,5058g ( tot in het begin van de XIIIde eeuw en vervangen door de marc)
1 marc (1/2e livre) = 244.7529 gr
1 once (1/8e marc) = 30.5941 gr
1 gros (1/8e once) = 3.8243 gr
1 denier (1/3e gros) = 1.2748 gr
1 grain (1/24e denier) = 0.0531 gr
Tussen het Franse gangbare geld circuleerde ook vreemde valuta van onder andere landen als Holland, Italië, Engeland en Spanje. Ten gevolge van de prijsschommelingen van het goud en zilver veranderde ook het gewicht van de munten vaak en was het dus onontbeerlijk voor sommige beroepen om het juiste gewicht te kennen van de munten die in hun handen gestopt werden. De controle deed men aan de hand van pijlgewichten als deze, in messing van conische vorm met bodem die mooi in elkaar passen. Onder het schuifje zitten aasgewichtjes van bladmessing die dienden om het verschil tussen de gewogen munt en het normale gewicht te bepalen.
De drie grootste pijlgewichten gemerkt door vier, twee en een punt(en) komen overeen met 4, 2 en 1 gros. (Hier respectievelijk 15.306, 7.677 en 3.827 gram) De twee kleine gewichtjes wegen elk ongeveer 1,93 gram en alle vijf bijeen maakt het zo 1 once. (Hier 30,671gram)
De aasgewichtjes wegen 18 : 0.93 gram, 12 : 0.634 gram, 6 : 0.296 gram, 4 : 0.218 gram, 2 : 0.115 gram en 1 : 0.061 gram
De legende herinnerde aan de gebruiker, in de eenheden van die tijd (het gros en de grain), het gewicht van een twintigtal munttypes waaronder 8 Franse. 12 grains goud zijn 2 Livres waard, 6 grains is 1 Livre waard en 1 grain is 3 sols en 4 deniers waard
 |
Noot : Ik heb niet alle munttypes en hun exacte waarden kunnen achterhalen
(1) De (dubbele) nieuwe Louis (aux écus) met een waarde van 48 franc en een diameter van 28 mm was een Frans stuk in goud, gegraveerd door Duvivier, en uitgebracht tussen 1775 en1792. Een theoretisch gewicht van (48 x 6) grains goud, of 288 x 0,0531 = 15,2928g ; ze werd vergeleken met het pijlgewicht met 4 punten die ±15,306g woog.
De index geeft de waarde aan van de Louisstukken en ecu's in Franc en dus is het maken van het foedraal jonger dan 1795 omdat door de wet van de 18 germinal van het jaar III (7 april 1795) de Franc die dezelfde waarde had als de Livre deze voortaan verving. De Livre was zolang de unitaire munteenheid geweest die het meest in notariële akten voorkwam samen met de sol. (20 sols of sous maakten 1 Livre en 1 sol was gelijk aan 12 deniers). De Franc als munt wordt pas gebruikt in 1795 maar het was in 1360 dat het eerste stuk verscheen dat men « franc » noemde.
(2) De gouden Louis van 24 francs of 4 écus, geslagen van 1785 tot 1792, gegraveerd door Duvivier, weegt 2 gros of 7,6g met een diameter van 24mm. Zoals bij de dubbele Louis wordt ook hier de buste van Louis XVI afgebeeld blootshoofds aan een zijde en aan de andere kant de wapenschilden van Frankrijk en Navarra tegen elkaar aan.
(3) De ecu van 6 franc van Frankrijk. Stuk in zilver met een diameter van 41mm woog theoretisch 29,3112g. Werd geslagen tussen 1774 en 1792.
(4) De ecu van 5 franc van Frankrijk. Stuk in zilver geslagen tussen 1795 en 1802, woog 25,1694g.
(5) De Guinea van Engeland uitgegeven tussen 1760 en 1820 en die volgens het etiket 2 gros en 12 grains woog of 8,2836g
(6) De quadruple van Spanje, woog 7 gros en 1 grain of 26,8155g .
(7) De Hollandse dukaat, een stuk in goud van 1804 woog 66 grains of 3,5046g.
(8) De Zechine van Italië-Rome. een stuk in goud van 2 gros en 60 grains of 10,8324g.
 |
Opgeborgen |
Met dan aan het internet :
Met de zoekwoorden : muntweegschaal, balance de changeur, ecu,... en paginas zoals CoinArchives, Jean-Louis.Philippart HIER en DEZE Choix des rois...